Finansowe instrumenty krajowego wsparcia rolnictwa

Ze środków funduszy będą wypłacane rekompensaty producentom rolnym, zbywającym swoje produkty rolne, m.in. w przypadku braku zapłaty za zbyte produkty rolne od podmiotu prowadzącego działalność w zakresie skupu, uboju lub przetwórstwa produktów rolnych, który stał się niewypłacalny.

1. Realizowane przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa:

a) kredyty na inwestycje w rolnictwie i rybactwie śródlądowym,

b) kredyty na zakup użytków rolnych – udzielane w formule pomocy de minimis,

c) kredyty na inwestycje w przetwórstwie produktów rolnych, ryb skorupiaków i mięczaków oraz na zakup akcji lub udziałów,

Oprocentowanie tych kredytów jest zmienne i nie może wynosić więcej niż stopa referencyjna WIBOR 3M powiększona o nie więcej niż 2,5 punktu procentowego. Oprocentowanie należne bankowi jest płacone przez:

1)  kredytobiorcę w wysokości 0,67 oprocentowania płaconego bankowi, jednak nie mniej niż 3%, a gdy oprocentowanie dla banku wynosi poniżej 3% kredytobiorca płaci odsetki w całości,

2)  Agencję – w pozostałej części.

Powyższe kredyty mogą zostać udzielone maksymalnie na 15 lat, z okresem karencji w spłacie kredytu, liczonym od dnia zawarcia umowy kredytu do dnia spłaty pierwszej raty kapitału określonej w umowie kredytu do 2 lat.

Kwota kredytu nie może przekroczyć:

1) w przypadku inwestycji realizowanych w gospodarstwie rolnym – 80% wartości nakładów inwestycyjnych i wynosić więcej niż 5 mln zł,

2) w przypadku inwestycji realizowanych w dziale specjalnym produkcji rolnej – 70% wartości nakładów inwestycyjnych i wynosić więcej niż 8 mln zł,

3) w przypadku inwestycji w  przetwórstwie produktów rolnych, ryb, skorupiaków i mięczaków – 70% wartości nakładów inwestycyjnych i wynosić więcej niż 16 mln zł.

d) kredyty na wznowienie produkcji w gospodarstwach rolnych i działach specjalnych produkcji rolnej, w których wystąpiły szkody spowodowane przez suszę, grad, deszcz nawalny, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź, huragan, piorun, obsunięcie się ziemi lub lawinę oraz odtworzenie środków trwałych.

Kredyt obrotowy może zostać przeznaczony na zakup rzeczowych środków do produkcji rolnej (kwalifikowanego materiału siewnego, nawozów mineralnych, środków ochrony roślin, paliwa na cele rolnicze, inwentarza żywego). W przypadku kredytów obrotowych kredytobiorca jest obowiązany udokumentować 50% poniesionych wydatków.

Kredyt na odtworzenie środków trwałych (nKL/01) może zostać przeznaczony m.in. na przywrócenie funkcji użytkowych zniszczonych lub uszkodzonych budynków inwentarskich, magazynowo-składowych, szklarni, tuneli foliowych i innych budynków i budowli służących do produkcji rolniczej, poprzez ich odbudowę lub wykonanie niezbędnych remontów kapitalnych oraz remont lub zakup w miejsce zniszczonych: ciągników, maszyn, urządzeń rolniczych.

Podstawowym warunkiem ubiegania się o ww. kredyty jest oszacowanie szkód przez komisję powołaną przez wojewodę w terminie do 2 miesięcy od dnia zgłoszenia przez producenta rolnego wystąpienia tych szkód.

Powyższe kredyty mogą zostać udzielone na nakłady poniesione po dniu wystąpienia szkody. Ponadto kredyty mogą zostać udzielone w terminie do 12 miesięcy od daty oszacowania szkód przez komisję powołaną przez wojewodę.

Dopłaty do oprocentowania kredytu na wznowienie produkcji rolnej są stosowane:

– w ramach pomocy  de minimis  (tj. do wysokości równowartości 15 000 euro w ostatnich trzech latach i kumulują się z inną pomocą de minimis udzieloną w tym okresie), jeżeli szkody w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej wynoszą do 30% średniej rocznej produkcji z ostatnich trzech lat;

– poza formułą de minimis, jeżeli szkody w gospodarstwie rolnym lub dziale specjalnym produkcji rolnej wynoszą powyżej 30% średniej rocznej produkcji z ostatnich trzech lat i kumulują się z inną pomocą publiczną udzieloną w związku z tymi szkodami.

e) poręczenia i gwarancje spłaty kredytów; Gwarancje lub poręczenia są terminowe i udzielane do wysokości:

a) 80% wykorzystanej kwoty przyznanego kredytu bankowego, nie więcej niż 2 mln zł – w przypadku gwarancji,

b) 60% wykorzystanej kwoty przyznanego kredytu bankowego, nie więcej niż 1,5 mln zł – w przypadku poręczenia.

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pobiera jednorazowo prowizję z tytułu:

1) udzielonej gwarancji – w wysokości do 2% gwarantowanej kwoty kredytu bankowego;

2) udzielonego poręczenia – w wysokości do 1% poręczonej kwoty kredytu bankowego,

f) finansowanie lub dofinansowanie kosztów zbioru, transportu lub unieszkodliwiania padłych zwierząt gospodarskich z gatunku bydło, owce, kozy, świnie lub konie, ponoszonych przez producenta rolnego prowadzącego gospodarstwo rolne lub dział specjalny produkcji rolnej, będącego mikroprzedsiębiorcą, małym albo średnim przedsiębiorcą w rozumieniu załącznika nr 1 do rozporządzenia nr 702/2014; Przedmiotowa pomoc udzielana jest producentom rolnym za pośrednictwem podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie przetwarzania lub spalania padłych zwierząt gospodarskich zgodnie z przepisami rozporządzenia (WE) nr 1069/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 października 2009 r. określającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) (Dz. Urz. UE L 300 z 14.11.2009, str. 1, z późn. zm.). Pomoc udzielana jest do wysokości:

1) 100% kosztów zbioru i transportu każdej sztuki padłego zwierzęcia gospodarskiego z gatunku bydło, owce, kozy, świnie lub konie;

2) 100% kosztów unieszkodliwienia każdej sztuki padłego zwierzęcia gospodarskiego z gatunku bydło, owce lub kozy, podlegającej badaniu w kierunku zakaźnych encefalopatii zwierząt (TSE);

3) 75% kosztów unieszkodliwienia każdej sztuki padłego zwierzęcia gospodarskiego z gatunku bydło, owce lub kozy, niepodlegającej badaniu w kierunku zakaźnych encefalopatii zwierząt (TSE) lub z gatunku świnie lub konie,

g) pomoc dla producentów rolnych, w których gospodarstwach rolnych lub działach specjalnych produkcji rolnej powstały szkody w danej uprawie w wysokości co najmniej 70% lub szkody powstały na powierzchni co najmniej 70% upraw w szklarniach i tunelach foliowych. Pomoc na jedno gospodarstwo nie może być większa niż równowartość w złotych 15 tys. euro, przy czym, jeżeli straty powodują  zmniejszenie dochodu z całego gospodarstwa rolnego powyżej 30% to jest to pomoc publiczna udzielana na podstawie zgłoszenia do Komisji Europejskiej, a jeżeli straty w całym gospodarstwie nie przekraczają 30% jest to pomoc udzielana w formie de minimis.

Stawkę pomocy na 1 ha ogłasza minister właściwy do spraw rolnictwa nie później niż 14 dni przez rozpoczęciem terminu składania do biur powiatowych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wniosków o przyznanie pomocy,

h) nieoprocentowane pożyczki dla producentów świń na sfinansowanie nieuregulowanych zobowiązań cywilnoprawnych powstałych w związku z utworzeniem obszarów zapowietrzonych, zagrożonym wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń lub  wymienionym w części II i III załącznika decyzji wykonawczej Komisji 2014/709/UE z dnia 9 października 2014 r. w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich i uchylającej decyzję wykonawczą 2014/178/UE.

Powyższe pożyczki mogą zostać udzielone na okres do 10 lat a ich wysokość nie może przekroczyć  kwoty  nieuregulowanych zobowiązań cywilnoprawnych producentów świń i kwoty:

1) 50 000 zł na siedzibę stada, w której w 2016 r. utrzymywanych było średniorocznie do 50 sztuk świń,

2) 100 000 zł na siedzibę stada, w której w 2016 r. utrzymywanych było średniorocznie powyżej 50 do 100 sztuk świń,

3) 300 000 zł na siedzibę stada, w której w 2016 r. utrzymywanych było średniorocznie powyżej 100 do 500 sztuk świń,

4) 500 000 zł siedzibę stada, w której w 2016 r. utrzymywanych było średniorocznie powyżej 500 do 1 000 sztuk świń,

5) 1 000 000 zł na siedzibę stada, w której w 2016 r. było utrzymywanych średniorocznie powyżej 1 000 sztuk świń.

Do kwoty nieuregulowanych zobowiązań cywilnoprawnych producentów świń nie będą wliczane odsetki.

Pożyczki będą udzielane w drodze umowy zawieranej na wniosek producenta świń złożony do kierownika biura powiatowego ARiMR właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę tego producenta nie później niż 12 miesięcy od dnia zakończenia obowiązywania  ograniczeń w handlu świniami. Wzór wniosku zostanie ogłoszony na stronie internetowej ARiMR.

Zabezpieczeniem należytego wykonania przez beneficjenta zobowiązań określonych w umowie pożyczki, będzie weksel niezupełny (in blanco) wraz z deklaracją wekslową sporządzoną na formularzu opracowanym i udostępnionym przez Agencję na jej stronie internetowej.

i) pomoc o charakterze pomocy de minimis w rolnictwie na refundację 50% wydatków poniesionych na zakup mat dezynfekcyjnych, sprzętu do wykonania zabiegów dezynfekcyjnych, dezynsekcyjnych lub deratyzacyjnych oraz produktów biobójczych, środków dezynsekcyjnych lub deratyzacyjnych, odzieży ochronnej i obuwia ochronnego oraz wydatków poniesionych na zabezpieczenie budynków, w których utrzymywane są świnie przed dostępem zwierząt domowych dla producentów rolnych, którzy w latach 2015-2018 przez co najmniej rok utrzymywali świnie w gospodarstwach położonych na obszarze, na którym realizowany jest program bioasekuracji mogą składać wnioski o udzielenie.

j) umarzanie w całości lub w części wierzytelności ARiMR przypadające jej w związku z wykonywaniem przez nią zadań finansowanych wyłącznie z krajowych środków publicznych, w tym z tytułu zobowiązań wobec Funduszu Restrukturyzacji i Oddłużenia Rolnictwa w przypadku, gdy wystąpi co najmniej jedna z następujących przesłanek:

1) nie odzyskano jej w wyniku przeprowadzonego postępowania likwidacyjnego albo upadłościowego;

2) zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów dochodzenia i egzekucji wierzytelności Agencji lub postępowanie egzekucyjne okazało się nieskuteczne;

3) nie można ustalić miejsca zamieszkania lub pobytu dłużnika będącego osobą fizyczną albo dłużnik zmarł, nie pozostawiwszy żadnego majątku lub pozostawił ruchomości niepodlegające egzekucji na podstawie odrębnych przepisów albo pozostawił przedmioty codziennego użytku domowego, których łączna wartość nie przekracza kwoty stanowiącej trzykrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w roku poprzedzającym umorzenie, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" do celów naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych;

4) jej egzekucja zagraża egzystencji dłużnika, w przypadku gdy dłużnik:

a) poniósł szkody spowodowane przez suszę, grad, deszcz nawalny, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź, huragan, piorun, obsunięcie się ziemi lub lawinę, w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, z wyłączeniem szkód powstałych w budynkach,

b) stał się niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym;

5) dłużnik będący osobą prawną został wykreślony z Krajowego Rejestru Sądowego i jednocześnie nie ma majątku, z którego można by egzekwować wierzytelność Agencji, a odpowiedzialność z tytułu wierzytelności Agencji nie przechodzi z mocy prawa na osoby trzecie.

Do umorzenia wierzytelności ARiMR, której kwota przekracza 40.000 zł wymagana jest zgoda ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

2. Pozostałe, m.in.:

a) dopłaty z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany, Rada Ministrów określa corocznie do dnia 30 września stawki dopłat do 1 ha powierzchni gruntów ornych obsianych lub obsadzonych materiałem siewnym kategorii elitarny lub kwalifikowany, uwzględniając powierzchnię gruntów ornych obsianych lub obsadzonych materiałem siewnym, gatunki roślin uprawnych objętych dopłatą oraz środki finansowe przeznaczone na te dopłaty;

b) dopłaty do składek producentów rolnych z tytułu zawarcia umów ubezpieczenia od wystąpienia następujących zdarzeń losowych:

• dla produkcji roślinnej (tj. upraw – zbóż, kukurydzy, rzepaku, rzepiku, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, drzew i krzewów owocowych, truskawek, ziemniaków, buraków cukrowych lub roślin strączkowych) od: huraganu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, pioruna, obsunięcia się ziemi, lawiny, suszy, ujemnych skutków przezimowania lub przymrozków wiosennych,
• dla produkcji zwierzęcej (tj. bydła, koni, owiec, kóz, drobiu lub świń) od: huraganu, powodzi, deszczu nawalnego, gradu, pioruna, obsunięcia się ziemi, lawiny, uboju z konieczności.

Dopłaty z budżetu państwa do składek ubezpieczenia przysługują producentom rolnym w wysokości do 65% składki;

c) zwrot części podatku akcyzowego zawartego w cenie zakupionego oleju napędowego wykorzystanego do produkcji rolnej. Kwotę zwrotu podatku akcyzowego ustala się jako iloczyn ilości oleju napędowego zakupionego do produkcji rolnej, wynikającej z faktur oraz stawki zwrotu do 1 litra określonej w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie stawki zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej na 1 litr oleju z tym, że kwota zwrotu podatku nie może być wyższa niż kwota stanowiąca iloczyn stawki zwrotu na 1 litr oleju napędowego (w 2016 r. i 2017 r. – 1,00 zł/l), liczby 86 oraz powierzchni użytków rolnych będących w posiadaniu lub współposiadaniu producenta rolnego;

d) dotacje w postępie biologicznym – udzielane na podstawie rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 lipca 2015 r. w sprawie dotacji przedmiotowych dla różnych podmiotów realizujących zadania na rzecz rolnictwa:

e) ulgi w podatku rolnym:

– zwolnienie przez 5 lat  z podatku gruntów przeznaczonych na utworzenie nowego gospodarstwa rolnego lub powiększenie już istniejącego do powierzchni nieprzekraczającej 100 ha:

• będących przedmiotem prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego, nabyte w drodze umowy sprzedaży,
• będących przedmiotem umowy o oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste,
• wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, objęte w trwałe zagospodarowanie.

Po upływie okresu zwolnienia z podatku stosuje się ulgę w podatku rolnym, polegającą na obniżeniu podatku w pierwszym roku o 75% i w drugim roku o 50%. Pomoc udzielana jest w formule pomocy de minimis

– ulga inwestycyjna z tytułu wydatków poniesionych na:

• budowę lub modernizację budynków inwentarskich służących do chowu, hodowli i utrzymywania zwierząt gospodarskich oraz obiektów służących ochronie środowiska,
• zakup i zainstalowanie: deszczowni, urządzeń melioracyjnych i urządzeń zaopatrzenia gospodarstwa w wodę, urządzeń do wykorzystywania na cele produkcyjne naturalnych źródeł energii (wiatru, biogazu, słońca, spadku wód)

jeżeli wydatki te nie zostały sfinansowane w całości lub w części z udziałem środków publicznych.

Ulga inwestycyjna przyznawana jest po zakończeniu inwestycji i polega na odliczeniu od należnego podatku rolnego od gruntów położonych na terenie gminy, w której została dokonana inwestycja – w wysokości 25% udokumentowanych rachunkami nakładów inwestycyjnych, ulga z tytułu tej samej inwestycji nie może być stosowana dłużej niż przez 15 lat.

Przygotowywane instrumenty wsparcia

Aktualnie prowadzone są prace w zakresie stworzenia podstaw prawnych do uruchomienia pomocy:

1) zgodnej z przepisami rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/2014 z dnia 25 czerwca 2014 r. uznającego niektóre kategorie pomocy w sektorach rolnym i leśnym oraz na obszarach wiejskich za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 193 z 01.07.2014, str. 1) udzielanej do wysokości kwoty obniżenia dochodu w kwartale, półroczu lub roku, począwszy od 1 września 2017 r., w porównaniu do średniego dochodu uzyskiwanego z produkcji świń z trzech ostatnich lat lub trzech lat z okresu pięcioletniego po odjęciu roku z najwyższymi i najniższymi dochodami,

2) na restrukturyzację zadłużenia, zgodnej z Wytycznymi dotyczącymi pomocy państwa na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorców niefinansowych znajdujących się w trudnej sytuacji (Dz. Urz. UE C 249 z 31.07.2014, str. 1).

W projekcie ustawy przewiduje się:

1) udzielanie przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa dopłat do oprocentowania bankowych kredytów restrukturyzacyjnych,

2) udzielanie przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pożyczek na spłatę zobowiązań cywilno-prawnych,

3) udzielanie przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa gwarancji spłaty bankowych kredytów restrukturyzacyjnych,

4) przejęcie zadłużenia podmiotów prowadzących gospodarstwo rolne przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa,

3) w formie częściowej rekompensaty z tytułu utraty przychodów z prowadzonej przez nich działalności rolniczej w przypadku znacznego ich obniżenia lub w przypadku braku możliwości uzyskania zapłaty za zbyte produkty rolne od podmiotu, który stał się niewypłacalny wpłacanej przez fundusze ochrony przychodów rolniczych.

Ze środków funduszy będą wypłacane rekompensaty producentom rolnym, zbywającym swoje produkty rolne, m.in. w przypadku braku zapłaty za zbyte produkty rolne od podmiotu prowadzącego działalność w zakresie skupu, uboju lub przetwórstwa produktów rolnych, który stał się niewypłacalny.

Wpłaty na fundusze będą naliczane, w wysokości 0,2% wartości netto, od:

1) żywych świń, koni, bydła, owiec, kóz, drobiu i królików oraz jaj,

2) mleka krowiego,

3) zbóż, rzepaku, rzepiku, roślin strączkowych, kukurydzy, owoców i warzyw, ziemniaków, buraków cukrowych, tytoniu i chmielu

– będących przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Źródło: www.minrol.gov.pl