Wczesne zabiegi wiosenne w zbożach ozimych. Walkę z chwastami zaczynamy z ruszeniem wegetacji

Zdecydowaną większość herbicydów producenci zalecają stosować od momentu ruszenia wegetacji. Część z nich zalecenia formułuje wprost: „od ruszenia wegetacji”. Inni określają pierwszy możliwy termin fazą rozwojową zbóż, wykorzystując skalę BBCH. Przykładowo zabieg wykonać od BBCH 12, BBCH 21 czy BBCH 25, albo podają przedział, np.: od BBCH 12 do BBCH 18.

Początek wegetacji, a fazy zbóż

Określane w dwojaki sposób terminy zabiegów najczęściej są odpowiednikami terminów. Zboża ozime siane zgodnie z terminami agrotechnicznymi, wiosną mogą znajdować się w każdej fazie krzewienia. W przypadku jęczmienia i żyta to zazwyczaj faza końca krzewienia. Pszenica i pszenżyto wiosną w momencie ruszenia wegetacji znajdują się w trakcie krzewienia. Zboża późno siane mogą się znajdować nawet we wcześniejszych fazach wzrostu. Termin „ruszenie wegetacji” pozwala na wykonanie zabiegu bez względu na fazę rozwojową zbóż, ale…  

Średnia dobowa

W praktyce przyjmuje się, że gdy średnia dobowa ustabilizuje się na wysokości około 5o C – wegetacja ruszyła. Zależy to także od przebiegu temperatury podczas zimy. Jeżeli gleba została silnie zmrożona i na większą głębokość, to mimo korzystnej temperatury powietrza warunki są niewystarczające do kontynuacji wzrostu zbóż. Zdecydowanie pewniejszym miernikiem jest temperatura gleby. Jeżeli średnia dobowa, mierzona na głębokości 10 cm wynosi 2,5oC, można uznać, że wegetacja ozimin – rzeczywiście ruszyła. Aby o tym się w pełni przekonać, temperaturę gleby należy określić tzw. termometrem glebowym, a w praktyce, w tych stosunkowo trudnych warunkach, każdym dobrze działającym, o konstrukcji pozwalającej nie uszkodzić go. Średnią temperaturę dobową oblicza się dokonując czterech pomiarów. Należy je wykonać o godzinie 7:00; 13:00; 19:00 oraz 1:00. Odczytane wartości zsumować i podzielić przez 4. Jeżeli wartość minimalna wynosi 2,5 stopnia C – to możemy przyjąć, że wegetacja już ruszyła.

Kiedy działają

Jeżeli ustalone warunki panujące na polu pozwalają na wykonanie zabiegu chwastobójczego (bo wegetacja już ruszyła), należy ustalić, które herbicydy (substancje czynne) w jakich warunkach temperaturowych (chodzi tutaj o temperaturę powietrza) można zastosować. Ruszenie wegetacji to kontynuacja procesów biologicznych w roślinie. Zastosowanie w tym momencie herbicydów, to wprowadzenie „do obiegu” w roślinie substancji czynnych. Problem polega na tym, że mobilność poszczególnych substancji czynnych jest różna. Na ogół optimum temperaturowe preparatów zwalczających chwasty dwuliścienne, zalecanych nalistnie w zbożach, wynosi powyżej 10oC. Nie oznacza to jednak, że niektóre z substancji czynnych do destruktywnego działania wymagają zaledwie kilku stopni C.

Aktualnie dostępne substancje czynne to między innymi amidosulfuron, zalecany w niskich temperaturach, jednak do efektywnego działania w takich warunkach wymagana jest jego najwyższa zalecana dawka. Bifenoks jest środkiem kontaktowo-parzącym, stąd jego działanie jest zdecydowanie lepsze, gdy panują wyższe temperatury. Chlorotoluron działa skutecznie, jednak prawdopodobnie jest to ostatni sezon jego stosowania. Haluksyfen metylu jest jedyną syntetyczną auksyną działającą w niskich temperaturach. Pinoksaden zwalcza jedynie chwasty jednoliścienne, a piroksysulam w niskich temperaturach działa zdecydowanie wolniej. Dowodem na skuteczne działanie także w niskich temperaturach jest coraz częstsza rejestracja tribenuronu metylowego w terminie jesiennym oraz w tym samym terminie wykorzystanie florasulamu i metsulfuronu metylu w różnych mieszaninach. Większość kombinacji z ich udziałem, zalecana jest jesienią do końca krzewienia lub do końca wegetacji jesiennej, co jest dowodem na ich skuteczne działanie w niskich temperaturach.

W celu uzyskania szerszego zakresu zwalczanych chwastów wykorzystywane są mieszaniny preparatów. Od razu powstaje pytanie jak zachowują sie mieszaniny herbicydowe, których poszczególne substancje czynne działają optymalnie w różnych zakresach temperatur. Najprostszym rozwiązaniem wydaje się obliczyć średnią (np. 2oC + 8oC = 10oC : 2 = 5oC). Praktyka wykazuje, że tak obliczona wartość średnia jest zawyżona. Na ogół dobry efekt uzyskuje się w temperaturze zbliżonej do działania preparatu mniej wymagającego. W tej sytuacji opisana mieszanina powinna się wykazać zadawalającym efektem w przedziale 3-4o C.

Herbicydy o małych wymaganiach pod względem temperatury

Substancja czynna

Minimum

Optimum

Amidosulfuron

5-6

12-15

Bifenoks

4

10-20

Chlorotoluron

>0

0-15

Florasulam

4-5

10-25

Halauksyfen metylu

>2

do 25

Metsulfuron metylu

2-6

7-25

Pinoksaden

0-1

2-10

Piroksysulam warunkowo

>5

>10

Tribenuron metylu

2-4

7-25

Odpowiedni dobór

Można skorzystać z tej rady, chociaż wynika ona bardziej z praktycznych obserwacji, niż przeprowadzonych badań. Jednak zagadnienie to można rozwiązać w inny sposób. Zastosować mieszaninę substancji czynnych, których wszystkie komponenty skutecznie działają w niskich temperaturach. Z takiej możliwości skorzystało kilku producentów herbicydów, między innymi firma Rotam Agrochemical Europe. Zaleca ona mieszaninę herbicydów Blusky 500 WG lub Mofat 500 WG z herbicydem Upton 050 SC. Kombinację tę można również zapisać jako: metsulfuron  metylu + tribenuron metylu + florasulam. Pod względem wymagań termicznych można analogicznie zapisać (2-6oC); (2-4oC); (3-4oC), co praktycznie daje możliwość zastosowania takiej mieszaniny podczas temperatury w wąskim przedziale 3-4oC, a wiec rzeczywiście w momencie ruszenia wegetacji wiosennej.

Wegetacja ruszyła!

Z pewnością wegetacja już ruszyła i z pewnością temperatury ustabilizowały się co najmniej na poziomie 3-4oC. Stąd zastosowanie mieszanin preparatów do zwalczania chwastów dwuliściennych zgodnie z programem firmy Rotam można rozpocząć. Ten mini, ale skuteczny program przedstawia się następująco:

Mieszanina

Dawka na hektar

Gatunki zbóż

Fazy rozwojowe zbóż

Temperatura

Blusky 500 WG + Upton 050 SC

16 g + 0,1 l

Jęczmień ozimy

Pszenica ozima

Pszenżyto ozime

Żyto ozime

Możliwe: od 3 liści do w pełni rozwiniętego liścia flagowego (BBCH 13-39). Zalecane: do drugiego kolanka (BBCH 32).

3-4 oC

Mofat 500 WG + Upton 050 SC

Źródło: www.agropolska.pl